La dramatización como recurso y estrategia en el aprendizaje del español como lengua extranjera en estudiantes universitarios polacos

Abstract

El objetivo principal del presente trabajo pretende analizar el impacto del empleo de la dramatización en el aula de español como lengua extranjera en la universidad, así como proponer un modelo educativo alternativo que involucre plenamente al alumnado en un momento concreto, integre su cognición, emociones y actuación, incite la motivación y desarrolle la conciencia de su proceso de aprendizaje. Para alcanzar este propósito se diseña e implementa el Programa de Intervención Didáctica basado en la dramatización. La propuesta se asienta en principios constructivistas, partiendo de la teoría de aprendizaje significativo de Ausubel, taxonomía de Bloom y de planteamientos de la cognición corporizada y aprendizaje emocional. La intervención didáctica se enmarca en el enfoque comunicativo y aprendizaje basado en tareas con una fuerte orientación al aprendizaje significativo, cooperativo e intercultural. Con el fin de alcanzar los objetivos propuestos nos servimos de la metodología mixta, más concretamente del diseño anidado de modelo dominante; en nuestro caso, dominante es el modelo cuantitativo al que se insertaron las técnicas cuantitativas descriptivas y cualitativas. La muestra está compuesta por 30 alumnos del nivel lingüístico entre A2 y B1 del primer curso de Filología Hispánica de la Universidad de Maria Curie- Sklodowska (UMCS) de Lublin (Polonia), divididos en dos grupos: control y experimental. La introducción de diferentes métodos tiene como objetivo completar la explicación del problema y aportar las informaciones sobre los aspectos lingüísticos, conocimientos socioculturales, comunicación no verbal, aspectos emocionales, motivación, cooperación, creatividad, ambiente del trabajo y experiencias de los estudiantes universitarios acerca del programa basado en la dramatización. Los resultados obtenidos desvelan que los alumnos del grupo experimental mejoran de manera estadísticamente significativa su competencia léxica e intercultural, motivación intrínseca e integradora, motivación para aprender español, actitud hacia sí mismo como aprendiente de ELE y actitud hacia la cultura hispana. El estudio confirma que la enseñanza de ELE a través la dramatización ayuda a desarrollar distintas competencias y habilidades en los alumnos universitarios polacos; asimismo, muestra la viabilidad de su aplicación e incorporación en el aula de español en filología hispánica y el valor educativo que posee esta herramienta para los universitarios.

The main goal of the present study is to investigate the impact of using the drama as a tool in teaching Spanish as a foreign language for freshmen in Polish collage, introducing an alternative method of teaching, which will fully engage the students in the learning process, will integrate their cognition, emotions and actions, will stimulate their motivation and develop conscious learning. To achieve mentioned above goals, didactic program based on drama was designed and introduced. The roots of the program come from constructivism and derive from theory of meaningful learning of David Ausubel, Bloom’s Taxonomy, embodied cognition and emotional education. Didactic project fits in with the communicative approach, task-based learning, meaningful, cooperative and intercultural learning. During execution of the investigation the embedded quantitative dominant mixed method was used to analyze the variables. Quantitative quasi-experimental method was the leading one with supplementation of descriptive and qualitative methods. Program was carried out among the group of 30 freshmen of Spanish Philology with A2 to B1 language skills level, at the Maria Curie Sklodowska University of Lublin (Poland). Students were divided into two groups: experimental and control group. Introduction of different research methods aimed to fulfill explanations of the subject and deliver information regarding: linguistic aspects, socialcultural knowledge, non-verbal communication, emotional aspects, motivation, cooperation, creativity, atmosphere and students’ experiences and opinions about using drama in classes. A result of the research among students from experimental group shows significant statistical increase of: lexical and intercultural competences, internal and integration motivation, motivation for Spanish learning, attitude towards himself as a Spanish language student and attitude towards Hispanic culture. The study shows that using drama in teaching Spanish as a foreign language significantly improve developing many competences and language skills among Polish students and confirms validity of incorporation and using drama in Spanish classes at university and this tool has high educational value for young-adults students.

Głównym celem niniejszej pracy było zbadanie jaki wpływ może mieć użycie dramy na lekcji języka hiszpańskiego jako obcego na uniwersytecie oraz chęć przedstawienia alternatywnej metody nauczania, która w pełni zaangażuje uczniów, zintegruje ich procesy poznawcze, emocje i działania, pobudzi motywację i rozwinie świadomość uczenia się. Aby osiągnąć wymienione cele zaprojektowano i wdrożono program dydaktyczny bazujący na użyciu technik dramowych. Program czerpie z konstruktywizmu i wywodzi się od teorii znaczącego uczenia się Ausubela, taksonomii celów nauczania Blooma, podejścia ucieleśnionego poznania i edukacji emocjonalnej. Projekt dydaktyczny wpisuje się w podejście komunikacyjne i podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych i jest silnie ukierunkowany na uczenie się kooperatywne, znaczące i interkulturowe. Przy realizacji projektu wykorzystano metodologię mieszaną, w której dominującą rolę ma badanie ilościowe o modelu quasi-eksperymentalnym, a techniki ilościowe opisowe i techniki jakościowe są podporządkowane modelowi dominującemu. Grupa badania obejmuje studentów pierwszego roku Iberystyki na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, posiadających poziom biegłości językowej między A2 i B1. W eksperymencie uczestniczyło 30 uczniów, którzy zostali podzieleni na dwie grupy: kontrolną i eksperymentalną. Wprowadzenie różnych metod badawczych miało na celu uzupełnienie analizy rozważanego problemu i dostarczenie informacji dotyczących następujących elementów: aspektów językowych, wiedzy socjokulturowej, komunikacji niewerbalnej, aspektów emocjonalnych, motywacji, kooperacji, kreatywności, atmosfery na zajęciach i doświadczeń studentów podczas udziału w programie wykorzystującym techniki dramowe. Uzyskane wyniki pokazują, że uczniowie z grupy eksperymentalnej biorący udział w interwencji dydaktycznej poprawili w sposób istotny statystycznie swoją kompetencję leksykalną i interkulturową, motywację wewnętrzną i integracyjną, motywację do nauki hiszpańskiego, postawę wobec siebie jako ucznia hiszpańskiego i postawę wobec kultury hispanojęzycznej. Badanie potwierdziło skuteczność wdrożonego programu, nauczanie języka hiszpańskiego jako obcego poprzez techniki dramowe pomogło polskim studentom rozwinąć różne kompetencje i umiejętności, ponadto, pokazało, że zasadne jest użycie i włączenie dramy na zajęcia języka hiszpańskiego na iberystyce oraz, że narzędzie to posiada wysoką wartość edukacyjną dla uczniów dorosłych.